Xin hỏi luật sư: Tôi uống rượu say không còn biết gì,trên đường lái xe máy về nhà tôi đã va phải một em gái và em bị thương tích tỷ lệ 25%, tôi 46%. Vậy xin hỏi luật sư: Tôi có bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi say quá không? Tôi xin cảm ơn.

Trần Đức Thành

( Phú Bài, Bình Định)

Luật sư hình sự  Đà Nẵng tư vấn:

     Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi thư xin tư vấn luật đến Luật sư chuyên hình sự Công ty luật Sứ Mệnh Vàng. Luật sư Hình sự Đà Nẵng xin đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Căn cứ pháp lý

• Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung một số điều năm 2009

    1. Uống rượu say rồi phạm tội có bị truy cứu trách nhiệm hình sự ?

     Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung một số điều năm 2009 quy định về việc phạm tội trong tình trạng say do dùng rượu hoặc chất kích thích mạnh khác như sau:

“Điều 14. Phạm tội trong tình trạng say do dùng rượu hoặc chất kích thích mạnh khác

Người phạm tội trong tình trạng say do dùng rượu hoặc chất kích thích mạnh khác, thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.”

     Trên thực tế, tình trạng say do rượu hoặc say do dùng chất kích thích mạnh khác, người say có thể bị giảm sút hoặc mất hoàn toàn năng lực nhận thức và năng lực điều khiển hành vi trong một khoảng thời gian nhất định. Tuy nhiên, pháp luật hình sự vẫn quy định: thực hiện tội phạm trong tình trạng say phải chịu trách nhiệm hình sự. Bởi, khi đặt mình vào tình trạng say, tức là người này đã tự đặt mình vào tình trạng năng lực trách nhiệm hình sự hạn chế hoặc loại trừ. Họ đã tự tước bỏ năng lực nhận thức và năng lực điều khiển hành vi của mình, do đó họ có lỗi với tình trạng say của mình, đồng thời cũng có lỗi khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm.

     Khi uống rượu hoặc sử dụng chất kích thích mạnh khác, người ta có thể lâm vào tình trạng mất khả năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi của mình, tức là trong tình trạng đó không tồn tại điều kiện chủ quan thực tế để có lỗi. Song xuất phát từ việc cho rằng, tình trạng không nhận thức và điều khiển hành vi ở người say chỉ là tạm thời, không phải là kết quả do những nguyên nhân ổn định, tiềm tàng từ chính bên trong chủ thể đưa lại như năng lực nhận thức và năng lực điều khiển hành vi tự nó sẽ được khôi phục vì trước đó họ là người bình thường.

     Do đó, buộc một người phải chịu trách nhiệm hình sự về việc thực hiện tội phạm trong tình trạng say rượu hay say do dùng chất kích thích mạnh khác là sự quy kết tội phạm khách quan, hợp pháp và còn có ý nghĩa tác động giáo dục mạnh mẽ không chỉ đối với người đó mà còn đối với người khác: không được quá lạm dụng rượu hoặc chất kích thích để dẫn đến thực hiện tội phạm.

    2. Uống rượu say rồi phạm tội trong một số trường hợp còn là tình tiết định khung tăng nặng

     Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung một số điều năm 2009 không coi việc say do sử dụng rượu, bia quá nồng độ quy định hoặc say do dùng các chất kích thích mạnh khác là tình tiết để giảm nhẹ hoặc miễn trách nhiệm hình sự. Thậm chí đối với một số tội phạm, BLHS còn coi  đây là các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự (ví dụ: Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ  (Điều 202), Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường sắt (Điều 208); Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thuỷ  (Điều 212)…).

     Từ các phân tích nêu trên có thể thấy, trước đó bạn đã sử dụng chất kích thích là rượu và thực tế đã lâm vào tình trạng không thể nhận thức và làm chủ hành vi, song không phải vi nguyên nhân này mà bạn không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bởi luật hình sự Việt Nam không coi việc sử dụng rượu hoặc chất kích thích mạnh khác là tình tiết loại trừ trách nhiệm hình sự cho dùng việc dùng chất kích thích đó dẫn đến tình trạng mất hay hạn chế năng lực hành vi tạm thời của người phạm tội. Do đó, bạn vẫn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tôi của mình.     

     Trân trọng,

Luật sư hình sự Đà Nẵng